تعداد دفعات شیردهی نوزاد
تایید شده توسط:
دکتر سیده معصومه قاضی میر سعید
این مطلب از نظر علمی به تأیید دکتر سیده معصومه قاضی میرسعید فلوشیپ ناباروری و IVF، از پزشکان متخصص مرکز مام رسیده است.
چند بار در شبانه روز باید به نوزاد شیر داد؟
یکی از سوالات رایجی که برای مادران پس از تولد نوزادشان به وجود می آید، این است که چند بار در شبانه روز باید به نوزاد خود شیر دهند و شیردهی هر بار، چه مدت باید طول بکشد؟
در این متن قصد داریم به دفعات شیر خوردن نوزاد در یک شبانه روز بپردازیم.
شیردهی نوزاد در 24 ساعت اول تولد:
مادر در 24 ساعت اول پس از تولد، باید در زود ترین زمان ممکن نوزاد خود را با شیر مادر تغذیه کند. همچنین در 24 ساعت اول پس از تولد علاوه بر شیردهی، مادر و نوزاد باید با یکدیگر تماس پوستی داشته باشند.
در هنگام تماس پوستی نوزاد برهنه بر روی قفسه سینه مادر قرار می گیرد زیرا این وضعیت به شیردهی مادر کمک می کند. همچنین تماس پوستی سبب حفظ دمای بدن نوزاد می شود.
در 24 ساعت اول پس از تولد و در صورتی که مشکل خاصی برای کودک وجود نداشته باشد، نوزاد باید 8 بار یا بیشتر شیر بخورد و هیچ مکمل دیگری به نوزاد داده نشود.
همچنین به طور متوسط باید سه بار دفع ادرار و مدفوع داشته باشد.
تعداد دفعات ادرار و مدفوع در بین نوزادان بسیار متغیر است، بنابراین اگر تعداد دفعات دفع ادرار و مدفوع نوزاد متناسب با موارد گفته شده نیست ولی سایر علائم نوزاد طبیعی است، احتمالا جای نگرانی نمی باشد.
معمولا در 24 ساعت اول پس تولد، نوزاد 2 پوشک خیس می کند که موارد گفته شده نشانه کافی بودن شیردهی و تغذیه نوزاد است.
در روزهای اول تولد، شیر مادر بصورت مایعی غلیظ و زرد رنگ است که به آن آغوز یا کلستروم می گویند.
در 24 ساعت نخست پس از تولد، حجم شیر مادر در هر بار شیردهی، 5 میلی لیتر یا حدود یک قاشق چایی خوری است که برای شروع فعالیت دستگاه گوارش نوزاد کافی می باشد.
کلستروم به دلیل اینکه حاوی آنتی بادی های مهم و دیگر فاکتورهای سیستم ایمنی می باشد، از نوزاد در برابر بیماری هایی که در بدو تولد با آن ها مواجه است، محافظت می نماید.
همچنین اندک بودن مقدار شیر مادر در 24 ساعت اول، سبب بهبود قدرت مکیدن و قورت دادن نوزاد می شود.
آغوز به عنوان ملین می تواند مکونیوم (مدفوع روزهای اول پس از تولد نوزاد) را از دستگاه گوارش پاک کند،
بنابراین شیر خوردن نوزاد به دلیل از بین بردن بیلی روبین اضافی می تواند از ایجاد زردی جلوگیری نماید؛ از این رو، کلستروم یا آغوز اولین راه پیشگیری از زردی است.
اگرچه آغوز بسیار غلیظ و مغذی است اما هضم آن برای نوزاد بسیار آسان است، بنابراین دستگاه گوارش نوزاد را برای هضم شیر رسیده آماده می کند، همچنین آغوز به دلیل داشتن باکتری های مفید، مواد غذایی زائد را هضم می نماید.
آغوز نسبت به شیر رسیده پروتئین بیشتر و قند و چربی کمتری دارد. این نسبت قند به پروتئین و چربی به تثبیت گلوکز نوزاد کمک کرده و از هیپوگلیسمی نوزاد جلوگیری می نماید.
طی چند روز تا دو هفته آغوز به تدریج به شیر رسیده یا کامل تبدیل می گردد.
شیر مادر (آغوز) در طول این دو هفته از زرد به سفید تغییر رنگ داده و حجم آن کم می شود زیرا نوزاد بیشتر شیر می خورد و آغوز به شیر رسیده تبدیل می شود.
دفعات شیر خوردن نوزاد در روزهای اول پس از تولد:
تحقیقات نشان داده اند که تغذیه نوزاد با شیر مادر در یک ساعت اول پس از تولد و استمرار شیردهی در روز دوم پس از تولد، با میزان شیر مادر در روز پنجم تولد مرتبط است.
در روزهای اول تولد تولید شیر بر مبنای عرضه و تقاضا است، یعنی هرچه نوزاد شیر بیشتری بخورد، شیر بیشتری نیز تولید می شود.
با شروع روز دوم و در طی چند روز پس از تولد، در هر 24 ساعت شیردهی به نوزادان 8 تا 12 بار، میزان تولید و ترشح شیر مادر افزایش می یابد و
این امر کمک می کند که نوزاد وزن از دست داده خود را مجددا بدست آورد و همچنین از ابتلا به زردی محافظت شود.
مطالعات نشان داده است که شیردهی موفقیت آمیز، به 8 بار یا بیشتر در 24 ساعت، هم در شب و هم در روز در طول یک ماه اول بستگی دارد.
اگر شیردهی در طول روز هر یک تا دو ساعت و شیردهی در شب کمتر از سه ساعت باشد، می توان اطمینان حاصل کرد که تغذیه نوزاد کافی است و وزن نوزاد افزایش می یابد.
در واقع شیردهی موثر و مکرر در طی هفته اول، تولید شیر را ده تا بیست برابر افزایش می دهد.
دفعات شیردهی در نخستین هفته پس از تولد:
یک هفته پس از تولد، در صورت مشاهده علائم گرسنگی باید شیردهی انجام شود. هر چه نوزادان بزرگ تر می شوند به کالری بیشتری نیاز دارند.
در طی چهار هفته تا شش ماه پس از تولد، شیر بصورت کامل تولید می شود. گاهی ممکن است که نوزاد دفعات بیشتری شیر مادر بخورد که بسیار طبیعی است.
افزایش دفعات شیر خوردن نوزاد باعث تحریک بدن و افزایش تولید شیر مادر می شود.
دفعات شیردهی در شش ماهه اول پس از تولد:
شیردهی در هر مادر از مادر دیگر و هر نوزاد از نوزاد دیگر متفاوت است. برخی از مادران ظرفیت بیشتری نسبت به سایر مادران دارند،
بنابراین می توانند شیر بیشتری در هر بار شیردهی به نوزاد خود بدهند، در این صورت فاصله بین شیردهی افزایش می یابد.
نوزادانی که تغذیه انحصاری با شیر مادر دارند، به دلیل اینکه چیزی به جز شیر مادر دریافت نمی کنند، باید 8 بار شیردهی در شب و روز داشته باشند.
برخی از نوزادان سریع شیر می خورند و برخی ممکن است به آرامی شیر بخورند.
هر کودکی از کودک دیگر متفاوت است و رفتارهای هر کودک با بزرگ شدن او تغییر می کند، پس از تولد و معمولا هر دوره خواب کوتاه نوزاد، نوزاد خوب شیر می خورد.
مادر باید به یاد داشته باشد که شیر مادر حاوی آب و غذای مورد نیاز نوزاد است و بنابراین تمام نیاز های غذایی نوزاد از طریق شیر مادر تامین می شود.
نوزاد ممکن است گاهی گرسنه و یا تشنه باشد و یا صرفا به ارتباط عاطفی نیاز داشته باشد.
شیردهی در شب به نوزاد:
شیردهی در شب به تولید شیر مادر کمک می کند و جریان شیر مادر را برقرار می نماید. شیردهی در شب سبب افزایش شیر مادر می شود.
شیر خوردن در شب برای همه نوزادان تازه متولد شده، چه آن هایی که از شیر مادر تغذیه می کنند و چه آن هایی که از شیر خشک تغذیه می کنند طبیعی است.
شیر خوردن در شب فقط یکی از دلایل بیدار شدن نوزادان در شب است. هضم شیر انسان فقط 5/1 ساعت طول می کشد زیرا ساختار آن به گونه ای است که به راحتی قابل هضم بوده و در کلیه ها موثر می باشد.
تحقیقات نشان داده است که در هفته ها و ماه های اول، تغذیه بیشتر نوزادن از ساعت 9 شب تا 3 صبح است و آن ها فقط به 20 درصد کالری در شب نیاز دارند، اگرچه این مرحله برای همیشه دوام نخواهد داشت.
در صورت تغذیه نوزادان با شیر خشک، هیچ تفاوتی در الگوی خواب آن ها در مقایسه با تغذیه با غلات ایجاد نمی شود.
بنابراین تغذیه نوزاد سبب تغییر در سیکل خواب آن ها نمی گردد بلکه واقعیت این است که نوزادان در مرحله خاصی از رشد و نمو هستند.
تغذیه نوزاد با شیر مادر بهترین نوع تغذیه برای شروع تغذیه نوزادان است.
تاثیر شیردهی بر روی زردی نوزاد:
زردی نوزاد دلایل متعددی دارد و شایع ترین علت آن، زردی فیزیولوژیک است (زردی که در 2 تا 3 روز پس از تولد ایجاد می شود) که معمولا یک بیماری موقتی است و در نتیجه از بین رفتن گلبول های قرمز خون اضافی نوزاد ایجاد می شود.
پس از بدنیا آمدن نوزادان، آن ها دیگر به گلبول های قرمز خون اضافی نیاز ندارند، بنابراین این گلبول های قرمز شکسته شده از طریق مدفوع کودک دفع می شوند.
از آنجایی که یکی از اجزا شکست گلبول های قرمز، بیلی روبین است، همین امر سبب زردی رنگ پوست و چشم نوزاد می شود.
گاهی دستگاه گوارش نوزاد باکتری های لازم برای هضم مواد زائد را ندارد و به همین دلیل بیلی روبین ایجاد می شود.
تغذیه بیشتر با شیر مادر باعث می شود که نوزاد گلبول قرمز را به شکلی تجزیه کند که از جذب مجدد بیلی روبین در سیستم گوارش تکامل نیافته، جلوگیری نماید.
هر چه نوزاد بیشتر شیر مادر بخورد، تعداد دفعات اجابت مزاج نوزاد بیشتر می شود و در نتیجه مقدار زیادی گلبول قرمز و بیلی روبین از طریق مدفوع نوزاد از بدن او خارج می گردد.
همچنین اگر نوزاد زردی داشته باشد با افزایش دفعات شیر خوردن نوزاد، میزان گلبول های قرمز مازاد و بیلی روبین بهبود می یابد.
نکته مهم این است که اصطلاح زردی شیر مادر، به این معنی نیست که شیر مادر باعث زردی می شود و حتی در چنین مواردی بهترین درمان، تغذیه نوزاد با شیر مادر است.
شیردهی ناموثر و کم بودن دفعات شیردهی از مهم ترین مسائل مرتبط با زردی هستند. اگر نوزادی زردی فیزیولوژیک دارد، تغذیه با شیر مادر مهم ترین روش درمان او می باشد.
همچنین ممکن است عوامل دیگری باعث ایجاد زردی شوند، اگرچه این موارد شایع نیستند.
بر خلاف تصور عموم، تغذیه وریدی و همچنین استفاده از آب برای کاهش زردی نوزاد موثرتر از شیردهی نیستند، زیرا بیلی روبین از طریق مدفوع از بدن نوزاد دفع می شود.
اگر زردی با شیردهی بهتر نشود، مرحله بعدی درمان شامل فتوتراپی در حین شیردهی است. جهت اجاره دستگاه درمان زردی نوزاد با ما تماس بگیرید. 09214157118 ـ قیمت دستگاه زردی نوزاد
بر اساس زمان و برنامه ریزی نمی توان گرسنگی نوزاد را تشخیص داد و فقط خود نوزاد می تواند علائم گرسنگی را نشان دهد. مادر باید در چند روز اول تولد نوزاد، علائم گرسنگی نوزاد را شناسایی کند.
گریه آخرین علامت گرسنگی نوزاد است و نشان می دهد که نوزاد خیلی گرسنه است. با شناسایی علائم اولیه گرسنگی، تغذیه نوزاد با شیر مادر راحت تر می گردد.
اما هر چه استرس مادر شیرده بیشتر باشد، شیردهی برای مادر سخت تر می شود. با افزایش دفعات شیر خوردن نوزاد، ظرفیت معده کودک افزایش یافته و تولید شیر نیز بیشتر می گردد.
در هفته اول پس از تولد، ظرفیت معده نوزاد 5/28 تا 57 گرم افزایش می یابد. همچنین مادران باید فواصل بین دفعات شیر خوردن نوزاد را در نظر داشته باشند.
شیردهی برخی از نوزادان ممکن است 45 دقیقه طول بکشد و تنها 45 دقیقه بعد از شیردهی، دوباره نیاز به شیردهی داشته باشند. علائم گرسنگی نوزادان عبارتند از:
• علائم اولیه گرسنگی: حرکات چشم ها در هنگامی که پلک های نوزاد بسته است، بی قراری، حرکات دهان، فرو بردن انگشتان نوزاد در دهان و سایر علائم افزایش هوشیاری.
• علائم دیررس گرسنگی: افزایش فعالیت بدنی نوزاد مانند چرخاندن سر در هنگام لمس گونه ها، ناله کردن و جیغ کشیدن نوزاد.
• علائم نهایی گرسنگی: حرکات بدن و دهان، تنفس سریع، گریه کودک.
اگر در هنگام مشاهده علائم اولیه گرسنگی نوزاد شیردهی انجام شود، احتمالا نوزاد سینه مادر را به راحتی می گیرد.
اگر مادر پس از مشاهده علائم نهایی مانند گریه به نوزاد شیر بدهد، نوزاد سینه مادر را به سختی می گیرد. بنابراین دقت در مشاهده علائم گرسنگی، شیردهی را آسان تر می نماید.
علائم شیردهی کافی برای نوزادان:
در صورت شیردهی کافی، ادرار نوزاد در هفته اول پس از تولد افزایش می یابد. موارد زیر از جمله روش های تشخیص کافی بودن میزان شیردهی می باشند:
• مصرف 2 تا 3 پوشک مرطوب و 2 تا 4 پوشک آغشته به مدفوع نوزاد در طی روزهای دوم و سوم پس از تولد نشانه کافی بودن شیردهی است.
• مصرف 5 پوشک مرطوب یا بیشتر همراه ادرار زرد کم رنگ و حداقل دو بار اجابت مزاج نوزاد در روز های چهارم و پنجم پس از تولد به عنوان میزان شیردهی مناسب برای نوزاد در نظر گرفته می شود.
• برای یک ماه اول تولد نوزاد، نوزاد باید حداقل دو بار اجابت مزاج داشته باشد (رنگ مدفوع خردلی).
اگر در هر 24 ساعت 8 تا 12 بار تغذیه نوزاد انجام می شود، احتمالا دفع ادرار و مدفوع در نوزاد به میزان کافی بوده و افزایش وزن مناسبی نیز دارد که همه این موارد، نشان دهنده مناسب بودن شیردهی در شب و در طول روز است.
به سادگی و با شناخت علائم گرسنگی نوزاد و شیر خوردن نوزاد در شب و در طی روز، می توان تشخیص داد که نوزاد چقدر شیر مادر نیاز دارد.
تشخیص علت بی قراری نوزاد:
چنانچه نوزاد بی قرار است ممکن است علل دیگری بجز ناکافی بودن شیر مادر وجود داشته باشد. تعداد دفعات دفع ادرار و اجابت مزاج نوزاد نیز باید بررسی گردد.
اگر دفع ادرار و مدفوع نوزاد متناسب با سن نوزاد است، ممکن است بی قراری نوزاد دلیل دیگری داشته باشد. درد عضلانی، دندان درآوردن یا خزیدن نوزاد از مهم ترین علل بی قراری نوزاد هستند.
در صورت مشاهده بی قراری نوزاد، مادر باید با پزشک صحبت کند.
کم شدن دفعات اجابت مزاج نوزاد شش هفته پس از تولد، روش مناسبی برای بررسی شیردهی نمی باشد. همچنین اگر نوزادی اجابت مزاج و دفع ادرار کافی داشته باشد، احتمالا رشد نوزاد نیز کافی است.
اهمیت گرفتن آروغ نوزاد:
در صورت نگرفتن آروغ نوزاد، ممکن است نوزاد دچار نفخ و یا دل درد شود. در نتیجه گرفتن آروغ نوزاد پس از هر مرتبه شیردهی امری مهم و اجتناب ناپذیر می باشد.
برنامه ریزی برای شیردهی:
شیردهی برنامه ریزی شده در نوزادانی که درطول شبانه روز، خصوصا در شش هفته اول پس از تولد تغذیه انحصاری با شیر مادر دارند، سبب افزایش وزن مناسب نوزاد می شود.
اما از طرفی هم، شیردهی برنامه ریزی شده باعث کاهش تولید شیر و از شیر گرفتن زودرس نوزاد می گردد.
اگر مادری شیردهی را تعویق بیاندازد تا شیردهی مطابق برنامه ریزی انجام شود، ممکن است احتقان پستان (تجمع شیر در پستان) ایجاد کند
زیرا بدن، پیام توقف تولید شیر را صادر می کند؛ از این رو تولید شیر کاهش یافته و یا حتی قطع می گردد.
بنابراین به جای برنامه ریزی برای شیردهی در شبانه روز، فقط باید به علائم گرسنگی کودک توجه نمود. بسیاری از نوزادان در 24 تا 48 ساعت اول پس از تولد خواب آلوده هستند.
اگرچه برخی از محققین بر این باور اند که حتی در هنگام خواب در طول دو روز اول بعد از تولد باید نوزادان را بیدار و با شیر مادر تغذیه نمود،
اما مطالعات جدید نشان می دهند که بیدار کردن نوزادان برای تغذیه بیشتر ممکن است وزن نوزاد را کاهش دهد.
هر چند عواملی از قبیل تزریق مایعات وریدی و سایر مداخلات پزشکی در حین زایمان، می توانند در شیردهی مداخله نمایند.
اگر نوزاد در طی 48 ساعت اول پس از زایمان، بسیار خواب آلود باشد ممکن است لازم باشد مادر نوزاد را بیدار کند و یا برای ارزیابی شیردهی، به پزشک مراجعه نماید.
راه های افزایش شیر مادر:
در هفته های اول برای پیشگیری از احتقان، سینه ها باید هر چه زودتر تخلیه شوند. هورمون پرولاکتین عامل تولید شیر و شیردهی می باشد.
در صورت عدم شیردهی مداوم، هورمون پرولاکتین مهار شده و باعث کاهش تولید یا توقف شیردهی می گردد. در نتیجه برای افزایش شیر مادر بهتر است سینه مادر به طور مداوم تخلیه گردد.
آیا ممکن است بیش از حد شیر خواستن نوزاد، ناشی از بد عادت شدن او باشد؟
در این سن، نوزادان واقعا نمی توانند لوس شوند زیرا هنوز آن ها یاد نگرفته اند که چیزهایی را بخواهند که به آن نیاز دارند. نوزادان فقط از نشانه های گرسنگی یا گریه می توانند نیازهای تغذیه ای یا سایر نیازها و علل ناراحتی خود را بیان کنند.
همان طور که قبلا هم اشاره شد تغذیه نوزاد با شیر مادر، نیازهای غذایی، تشنگی و عاطفی نوزاد را تامین می نماید،
بنابراین نوزاد ممکن است به دلایل متعددی از قبیل گرسنگی، تشنگی و نیاز عاطفی به شیر خوردن در شب یا در هنگام روز احتیاج داشته باشد.
نوزادی که شیر مادر می خورد، صرفا یک وعده غذایی را دریافت نمی کند، بلکه به شدت درگیر گفتگوی بیولوژیکی دو طرفه است که باعث ایجاد تغییرات روانی، بیوشیمیایی، هورمونی و جسمی می شود.
شیردهی سبب ارتباط عاطفی میان مادرو نوزاد می شود و در طی شیردهی، مادر به نوزاد آموزش می دهد که چگونه با دیگران ارتباط برقرار کند.
در هنگام شیردهی مادر سیگنال های بیوشیمیایی دریافت می کند که بدن مادر را در برابر انواع بیماری ها مقاوم می نماید.
همچنین انتقال اجزای ایمنی از مادر به بدن نوزاد، نوزاد را نیز در مقابل بسیاری از بیماری ها مقاوم کرده و سبب رشد مغز می شود.
مادر باید هر چه زودتر نیازهای احساسی و جسمی نوزاد را برطرف نماید زیرا نوزادان زودتر از آنچه مادران فکر می کنند به دنبال استقلال و دنیای بدون نیاز به مادر خود هستند.
تغذیه بیش از حد نوزاد با شیشه شیر:
هنگامی که مادر به شیر خوار فشار می آورد که شیر داخل شیشه شیر را تمام کند، ممکن است به نوزاد اینطور آموزش داده شود که احساسات و نیازهای خود را نادیده بگیرد و حتی پس از رفع گرسنگی به تغذیه خود ادامه بدهد.
بنابراین مهم است که مادر به علاقه نوزاد توجه کند و در صورتی که نوزاد گرسنه نیست از تغذیه نوزاد با شیشه شیر خودداری کند.
شایع ترین علائم عدم تمایل نوزادان به شیر خشک یا شیر مادر عبارتند از:
• چرخاندن دست یا سر از شیشه شیر؛
• تف کردن و پس زدن شیر خشک؛
• ایجاد تغییرات ناشی از نارضایتی در چهره نوزاد؛
• خوابیدن نوزاد و دور کردن شیشه شیر توسط او.
اگر نوزاد سه بار پیاپی از گرفتن شیشه شیر خودداری نماید، مادر باید شیردهی با شیشه شیر را متوقف کند.
منبع: سایت مام
دفعات شیردهی به نوزاد ـ شیردهی در شب ـ شیردهی در شبانه روز ـ تاثیر شیردهی بر روی زردی نوزاد ـ علائم گرسنگی نوزاد ـ علت بی قراری نوزاد ـ آروغ نوزاد ـ راه های افزایش شیر مادر ـ راههای افزایش شیر مادر ـ فتوتراپی ـ شیرخشک ـ شیر خشک ـ قیمت دستگاه زردی نوزاد ـ اجاره دستگاه درمان زردی نوزاد ـ دستگاه درمان زردی نوزادان ـ دستگاه فتوتراپی تونلی ـ اجاره دستگاه زردی نوزاد